ئیسرائیل رێگەی نەدا توركیا سیستمی بەرگری ئاسمانی لە فرۆکەخانەی T4 لە سوریا جێگیر بكات

ناوەندی هەواڵ

فڕۆكەخانەی سەربازیی حمس لە ناوەڕاستی سوریا، فرۆکەخانەیەک بەشار ئەسەد لەکاتی دەسەڵاتیدا پشتی پێدەبەست بەڵام لەکاتی تەنگانەدا نەیپاراست، ئێستا یەك پارچە بووەتە خۆڵەمێش و دوكەڵی لێ بەرزدەبێتەوە، سەرچاوەیەكی ئەمنی ئیسرائیلیش بە رۆژنامەی"جروزالیم پۆست"ی وتووە: ئێمە لەم دواییانەدا بنکەی سەربازی (T4)مان کردە ئامانج، بۆ ئەوەی ئەو پەیامە بنێرین كە رێگە بە هیچ هەڕەشەیەک نادەین بۆ سەر ئازادی ئۆپەراسیۆنەکانمان لە ئاسماندا.

بنكەی ئاسمانی "تی فۆڕ" یان "تیاس" كە گەورەترین بنكەی ئاسمانی سەربازیی سوریا بوو، ئێوارەی ڕۆژی چوارشەممەی رابردوو كەوتە بەر هێرشی ئاسمانی هێزەکانی ئیسرائیل و بەیەکجار وێران و خاپوریكرد.

هەرچەندە ئیدارەی نوێی سوریا بە سەرۆكایەتی ئەحمەد شەرع بە هیچ شێوەیەك هەڕەشەی لە ئیسرائیل نەكردووە، بەڵام تەلئەبیب.

 لەدوای روخانی دەسەڵاتی بەشارئەسەد ئیسرائیل بەردەوامە لە بۆردومانكردن و وێرانكردنی ژێرخانی سەربازیی سوریا بەبیانووی دوورخستنەوەی مەترسییەكانی داهاتوو کە مەبەست لێی تورکیایە بۆسەر ئیسرائیل.

بۆردومانەكەی ئیسرائیل لە رۆژی چوارشەممەی رابردوو، جگە لە تێكشكاندنی دەیان فڕۆكە، دوو سیستمی بەرگری ئاسمانی "ئێس 200" و "ئێس 400"شی لەناوبردووە.

بنكە ئاسمانی "تی فۆڕ"  نزیكە لە گوندی تیاس لە پارێزگای حمسی سوریا، لە حەفتاكانی سەدەی رابردوەوە لەلایەن یەكێتی سوڤیەتەوە پەرەی پێدراوەو لەسەردەمی دەسەڵاتی رژێمی بەشار ئەسەدا لەلایەن هێزی ئاسمانی عەرەبی سوریا و هێزی قودسی ئێرانەوە بۆ هێرشە سەربازییەكان دژی داعش و هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن لە كاتی شەڕی ناوخۆی سوریا بەكارهێنرا.

لەناو ئەو فڕۆكەخانەیەدا، چەندین جۆر فڕۆكە بوونیان هەبوو، كە هەندێكیان مۆدێرنن، لەوانەش: "میگ29"، "میگ27"، "سوخۆی 35"، "میگ25"، "سو22"و "سو24" كە بە نزیكەی 100 فڕۆكە مەزەندە دەكرا.

فڕۆكەخانەكە سیستمی بەرگری ئاسمانی و راداری فریكوێنسی كورت و نزیكەی 136 ئۆتۆمبێل و زرێپۆش و تانكی سەربازیی تێدا جێگیر كرابوو، لەنێویشیاندا تانكی "تی "82.

لە مانگی كانوونی دووەمی ساڵی 2016، داعش دەستی بەسەر كەتیبەی بەرگری ئاسمانی فڕۆكەخانەكەدا گرت، دوای ئەوەی لە سێ لاوە گەمارۆی فڕۆكەخانەكەی دا و چوار فڕۆكەی جەنگیشی لەناوبرد.

لەوکاتەدا داعش 30 تانك و شەش زرێپۆش و چوار كۆگای چەكی سوك و تەقەمەنی و بڕێكی زۆر چەكی دژە تانكی لەناوبرد، دواتر لە ساڵی 2017 هێزەكانی سوریا بە هاوكاری روسیا فڕۆكەخانەكەیان كۆنترۆڵكردەوە.

لە ساڵانی 2018 و 2020دا، لەلایەن ئیسرائیلەوە بۆردومانكراو بەهۆیەوە تاوەری جڵەوی فڕۆكەخانەكە و رێڕەوی فڕینەكەی لەكاركەوت.

بەپێی سەرچاوەكانی هەواڵ ئاگادار لەرووداوەکان، ئیسرائیل تواناكانی ئەو فڕۆكەخانەیەی لەبەرچاوگرتووە، چونکە پێش تێكچوونی زیاتری رەوشی سوریا و باڵادەستبوونی هەژموونی توركیا و گروپە چەكدارەكان كە ئیسرائیل بە هەڕەشە بۆسەر داهاتووی خۆی دەیانبینێت.

لەلایەکی دیکەوە ئاژانسی هەواڵی "رۆیتەرز"، لەزاری چوار سەرچاوەوە ئاشكرایكردووە،  تورکیا لانیکەم سێ بنکەی ئاسمانی لە سوریا بەسەركردووەتەوە، بۆ ئەوەی سەربازەکانی تێدا جێگیر بکات، لە چوارچێوەی رێککەوتنی بەرگری هاوبەشی پلان بۆ داڕێژراو، بەر لەوەی ئیسرائیل ئەو شوێنانە بۆردومان بکات.

بۆردومانە چڕەكەی ئێوارەی رۆژی چوارشەممەی رابردوی ئیسرائیل، ئەو سێ شوێنەی كردووەتە ئامانج كە تورکیا پشکنینی بۆ کردبوون، سەرەڕای هەوڵەکانی ئەنكەرە بۆ دڵنیاکردنەوەی واشنتۆن، بەوەی زیادبونی ئامادەیی سەربازی لە سوریا  مەبەستی هەڕەشەکردن نییە لە ئیسرائیل.

بەرپرسێکی هەواڵگری ناوچەکە و دوو سەرچاوەی سەربازی سوریا و سەرچاوەیەکی دیکەی ئاگادار لەو بابەتە رایانگەیاندووە، لە چوارچێوەی ئامادەکارییەکاندا، تیمە سەربازییەکانی تورکیا لە چەند هەفتەی رابردودا سەردانی بنکەی ئاسمانی (T4)و تەدموریان كردووە لە پارێزگای حمس، هەروەها فڕۆکەخانەی سەرەکی پارێزگای حەما.

بەوتەی ئەو سەرچاوانە، سەردانی تیمەكانی توركیا پێشتر رانەگەیەندراوە. 

بەرپرسە هەواڵگرییەکە ئاماژەی بەوەکردووە، تیمەکانی تورکیا بارودۆخی رێڕەوی فڕین و ژێرخانەكانی دیکەیان لە فرۆكەخانەكان هەڵسەنگاندووە.

بەپێی سەرچاوەکانی هەواڵ بەهۆی بۆردومانی دووڕۆژی ڕابردووی فڕۆکەکانی ئیسرائیلەوە بۆ سەرهەردوو فڕۆکەخانەی حەما وT4 کە هێزەکانی تورکیای تێدایە ، سێ ئەندازیاری تورکیا وچەند سەربازێکی تورکیا کوژراون.

هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا ئەمڕۆ رایگەیاندووە،  وڵاتەكەی بە دوای هیچ روبەڕوبونەوەیەکدا ناگەڕێت لەگەڵ ئیسرائیل لە سوریا.

وەزیری دەرەوەی تورکیا، لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ئاژانسی رۆیتەرز وتویەتی، کردەوەکانی ئیسرائیل لە سوریا رێگە خۆشدەکات بۆ ناسەقامگیری داهاتوو لە ناوچەکەدا.

لای خۆیەوە، بەرپرسێکی باڵای ئیسرائیل رایگەیاندوە، ئیسرائیل بەدوای ململانێ لەگەڵ تورکیادا ناگەڕێت لە سوریا.

بەگوێرەی ئاژانسی رۆیتەرز، ئەو بەرپرسە بە رۆژنامەنوسانی راگەیاندووە، بەدوای ململانێدا ناگەڕین لەگەڵ تورکیادا، هیواداریشن تورکیاش بەدوای ململانێ لەگەڵ ئێمەدا نەگەڕێت، بەڵام نامانەوێت تورکیا لەسەر سنورەکانمان جێگیر بێت و هەموو ئامرازێک لەبەردەستدایە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم بابەتە.

هەرەسهێنانی حکومەتی ئەسەدو دەرکەوتنی تورکیا وەک هێزێکی باڵادەست لە سوریا، ئیسرائیل زیاتر نیگەران کردووە، کە ئێستا ئەنكەرە بە مەترسییەکی گەورەتر لە ناوچەکە دەبینێت لە ئێران.

سەرچاوەیەكی ئەمنی ئیسرائیل بە رۆژنامەی"جروزالیم پۆست"ی وتووە، ئێمە لەم دواییانەدا بنکەی سەربازی (T4)مان کردە ئامانج، بۆ ئەوەی ئەو پەیامە بنێرین كە رێگە بە هیچ هەڕەشەیەک نادەین بۆ سەر ئازادی ئۆپەراسیۆنەکانمان لە ئاسماندا.

 کۆنتڕۆڵکردنی فرۆکەخانەکەو دروستبونی مەترسییەکان بۆسەر ئیسرائیل،پێش جێگیركردنی سیستمی "ئێس400" لە فڕۆكەخانەكە و دانانی بنكەیەكی سەربازیی لەلایەن توركیاوە، بنكە ئاسمانییەكەی وێرانكرد.