گرنگترین ماددەکانی ڕاگەیاندنی دەستوری چاوەڕوانکراو لە سوریا

ئیرادە میدیا

ڕاگه‌یه‌نراوی ده‌ستووری ڕووبه‌ڕووی ڕه‌خنه‌ ده‌بێته‌وه‌

ئەمڕۆ سەرۆکایەتی کۆماری سووریا ڕایگەیاند کە ئه‌حمه‌د شەرع بڕیاری داوە لیژنەیەکی شارەزا پێکبهێنێت بۆ داڕشتنی ڕاگه‌یانراوێكی دەستوری کە قۆناغی ڕاگوزه‌ر لەو وڵاتە ڕێكبخات.

بە پێ زانیاری چەند سەرچاوەیەکی هەواڵی، ئه‌حمه‌د شه‌رع چه‌ند كه‌سێكی دیاریكراوی ڕاسپاردووه‌ كه‌ كار له‌سه‌ر ده‌ركردنی ڕاگه‌یه‌نراوێكی ده‌ستووری بكه‌ن كه‌ نزیكه‌ی 48 مادده‌ له‌ خۆ ده‌گرێت.

ئه‌و شاره‌زا یاسایی و ده‌ستووریانه‌ی ئه‌حمه‌د شه‌رع سه‌رۆكی ماوه‌ی ڕاگوزه‌ری سوریا له‌گه‌ڵیان كۆبۆته‌وه‌ و ڕایسپاردوون بریتین له‌،عه‌بدولحه‌مید ئه‌لئه‌واك، یاسر الحوش ئیسماعیل الخلفان، ڕه‌یان كاهیلان، محه‌مه‌د ڕێده‌، ئه‌حمه‌د قوڕابی و به‌هییه‌ ماردینی.
له‌گه‌ڵ ته‌واوبوونی كاره‌كانیاندا لیژنه‌كه‌ ده‌بێت پێشنیارەکانی خۆیان پێشکەش بە سەرۆک كۆمار بكه‌ن.

ئه‌و ڕاسپاردنه‌ سه‌ره‌تایانه‌ی گه‌شتوونه‌ته‌ ڕاگه‌یاندنه‌كان یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه‌ لە ڕاگەیاندراوی دەستووری لە سوریادا سه‌رۆك كۆماری ئاینده‌ی سوریا ته‌نیا دەبێت موسڵمان بێت، هه‌روه‌ها سه‌رۆك كۆمار فەرماندەی باڵای سوپا و هێزە چەکدارەکان دەبێت.

هه‌روه‌ها سەرۆک کۆمار لە ماوەی 60 ڕۆژدا لە دوای دەرچوونی بانگه‌واز یاخود ڕاگه‌یه‌نراو یان ده‌ستووری كاتییه‌وه‌ ئه‌نجومه‌نی گەل دیاری دەکات، ئه‌نجومه‌نی گه‌لی سوریاش له‌ 100ئه‌ندام پێك دێت كه‌ نوێنه‌رایه‌تی فره‌ڕه‌نگی و جیاوازییه‌كانی سوریا بكات، ئه‌م ئه‌نجومه‌ "په‌رله‌مانه‌ دانراوه‌" ماوه‌ی دوو ساڵ تا ڕێكخستنی هه‌ڵبژاردن به‌رده‌وام ده‌بێت.

سەرۆکایەتی سوریادا له‌ به‌یاننامه‌كه‌یدا ڕایگه‌یاندووه‌  ئه‌و لیژنەیەی دامه‌زرێنراوه‌ بۆ نووسینه‌وه‌ی ده‌ستووری كاتی یان ڕاگه‌یاندنی ده‌ستووری  لەسەر بنەمای خواستەکانی گەلی سوریا بۆ بنیاتنانی دەوڵەتەکەیان لەسەر بناغەکانی دەوڵەتی یاسا و لەسەر بنەمای دەرئەنجامەکانی کۆنفرانسی دیالۆگی نیشتمانی پێکهێنراوە.

پرسی داڕشتنی دەستووری نوێ بۆ سووریا یەکێک بوو لەو پرسە دیارانەی کە لە کۆنفرانسی دیالۆگی نیشتمانی سووریا کە هەفتەی ڕابردوو لە دیمەشق بەڕێوەچوو، تاوتوێ کرا.

ئه‌وه‌ی گه‌لی سوریا و پارته‌ سیاسییه‌ جیاوازه‌كانی نه‌ته‌وه‌ و تایفه‌ جیاوازه‌كانی سوریا له‌ ده‌سه‌ڵاتی نوێی چاوه‌ڕێ ده‌كه‌ن ئه‌وه‌یه‌ كه‌ هیچ كه‌سێك و لایه‌نێك له‌ سوریای نوێدا په‌راوێز نه‌خرێت، هه‌روه‌ها بناغه‌كانی سیسته‌مێكی دیموكراتی ئاوا بكرێت كه‌ ڕێگه‌ بگرێت له‌ دووباره‌ بوونه‌وه‌ی سته‌م و ده‌سه‌ڵاتێكی داپڵۆسێنه‌ر.

به‌ڵام هه‌رزوو له‌گه‌ڵ ڕاگه‌یاندنی ڕاسپاردنی ئه‌و لیژنه‌یه‌دا  و دزه‌كردنی سه‌ره‌تایی هه‌ندێك له‌ بڕیار و ڕاسپارده‌كانیان گه‌لێك ڕه‌خنه‌ ئاراسته‌ی ئه‌و لیژنه‌ و شێوازی هه‌ڵبژاردن و چییه‌تیان و ڕاسپارده‌ سه‌ره‌كییه‌كانیان كرا، به‌و پێیه‌ی لیژنه‌كه‌ ته‌نیا ئه‌حمه‌د شه‌رع هه‌ستاوه‌ به‌دانانیان، هه‌روه‌ها نوێنه‌رایه‌تی ته‌واوی گه‌لانی سوریا ناكه‌ن، ئه‌و ڕاسپارده‌ سه‌ره‌تایانه‌ش كه‌ دزه‌یان كردۆته‌ ده‌ره‌وه‌ له‌وانه‌ مه‌رجداركردنی ئه‌و كه‌سه‌ی له‌ ئاینده‌ی سوریادا ده‌بێته‌ سه‌رۆك ده‌بێت موسڵمان بێت دژی لانی كه‌م به‌شێك له‌ خه‌ڵكی سوریایه‌ له‌وانه‌ مه‌سیحییه‌كان. هه‌روه‌ها به‌شداری نه‌كردنی لایه‌نی كوردی و درووز و عه‌له‌وه‌ییه‌كان له‌ لیژنه‌كه‌دا، هه‌روه‌ها له‌ حكومه‌تی كاتی و له‌ هیچ شوێنێكی ده‌سه‌ڵاتی نوێی دیمه‌شقدا.