جوڵه‌ سیاسییه‌كان ده‌ستیان پێكرد.. ئایا هاوپه‌یمانى سێقۆڵى دوباره‌ ده‌بێته‌وه‌؟

هه‌ڵبژاردنى په‌رله‌مانى عێراق كۆتاییهات، به‌ڵام ئه‌مجاره‌ ناوماڵى شیعه‌ ئاڵۆز بووه‌، به‌هۆى ئه‌وه‌ى هێزى نوێ له‌هه‌ناویاندا له‌دایكبووه‌و ئه‌و لایه‌نانه‌شى پێشتر كورسى كه‌میان هه‌بووه‌، ئێستا ژماره‌كه‌یان زیادیكردووه‌...

له‌ئێستادا جوڵە سیاسییەکان بۆ پێکهێنانی هاوپەیمانیی نوێ بۆ كابینه‌ى نوێى حكومه‌تى عێراق دەستیانپێکردووە، گرنگترین باس لەنێو بازنە سیاسییەکاندا میکانیزمی پێکهێنانی حکومەتی داهاتووە.

به‌ڵام پرسیارێكى سەرەکی له‌ئارادایه‌، ئه‌ویش ئەوەیە، ئاخۆ سیناریۆی 2022 هاوپەیمانیی سێ قۆڵی هاوشێوه‌ى هاوپه‌یمانیه‌كه‌ى (سه‌در، حه‌لبووسى‌و بارزانى) دووبارە دەبێتەوە؟.

چاودێران باس له‌وه‌ده‌كه‌ن، لەپێش هەڵبژاردنەکان، ڕوونبووەتەوە کە پرۆسەی سیاسی بەگشتیی لەسەر دوو تەوەری سەرەکی دەسوڕێتەوە، تەوەری سوودانی‌و ویلایەتی دووەم‌و تەوەری مالیکی‌و ڕەتکردنەوەی ویلایەتی دووەم.

هەرچەندە حکومەتی ئێستا لەسەر بنەمای سازان پێکهات، وەک کاردانەوەیەک بۆ قەیرانی پڕۆژەی "زۆرینە"و هاوپەیمانیی سێ قۆڵی، بەڵام پێناچێت جارێکی دیکە ئەم سیناریۆیە دووبارە ببێتەوە.

به‌بۆچوونى شرۆڤه‌كانى سیاسیى، ئەگەری هەیە چوارچێوەی هەماهەنگی جارێکی دیکە هەوڵبدات قەیرانێکی سیاسیی نوێ دروستبکات، بەهەوڵدان بۆ ئەوەی سەرۆک وەزیرانی داهاتوو هه‌ر له‌دەستی خۆیدا بمێنێته‌وه‌.

قەیس خەزعەلی سەرۆکی بزوتنەوەی سادقوون ده‌ڵێت، "کوردو سوننە وانەی 2022یان وەرگرتووەو دەبێت سەرۆکایەتیی حکومەت لەکۆدەنگی شیعە دەرنەچێت".

ئەو لێدوانە، کە پێش هەڵبژاردنەکان درا، پەیامێکی ڕوونبوو کە کوردو سوننە ئەوەی لەگەڵ سەدر کردیان، لەگەڵ سوودانی دووبارەی ناکەنەوە، واتە پشتگیریی لایەنێکی شیعە دژی ئەوی دیکە ناکەن.

لەهەڵبژاردنى خولى شه‌شه‌مى په‌رله‌مانى عێراق، محەممەد شیاع سوودانی زۆرترین دەنگ‌و کورسی بەدەستهێنا، بەپێی ئەنجامە بەراییەکانیش، ژمارەی کورسییەکانی 45 کورسی تێپەڕاندووە، بەڵام وەک چۆن لە 2022 ڕەوتی سەدر بەزیاتر لە 73 کورسییەوە سەرکەوتوو نەبوو لەشکاندنی ئەو "دابونەریتە سیاسییەی" کە دەڵێت دەبێت چوارچێوەی هەماهەنگی لەسەر ناوی سەرۆک وەزیران ڕێکبکەون، چاوەڕوانناکرێت سوودانیش سەرکەوتووبێت.

هەندێک لەهێزە کوردی‌و سوننییەکان ئەنجامی هاوپەیمانێتیی دژی پڕۆژەی چوارچێوەی هەماهەنگییان بینیوە، لەلایەکی دیکەوە، لابردنی حەلبووسی لەپۆستی سەرۆکایەتیی پەرلەمان وەک "سزایەک" بۆ هاوپەیمانێتییەکەی لەگەڵ سەدر سەیر دەکرێت، هاوکات تەنگپێهەڵچنینی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم‌و وەستاندنی هەناردەی نەوت، بەهۆی هاوپەیمانێتی کورد لەگەڵ سەدر.

دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامەکان، کۆبوونەوەو سەردانی نێوان لایەنەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی (خەزعەلی، مالیکی، مەندەلاوی‌و عەممار حەکیم) ئەنجامدرا، بەڵام هیچ سەردانێک بۆ لاى سوودانی ئەنجامنەدرا.

ئەمەش به‌بۆچوونى شرۆڤه‌كاران ئاماژەیە بۆ "گۆشەگیرکردنێک" کە چوارچێوەی هەماهەنگی دەیەوێت بەزوویی بەرامبەر سوودانی ئەنجامی بدات، تەنانەت فالح فەیاز هاوپەیمانی سەرەکی سوودانی‌و براوەی 10 کورسی، لەگەڵ قەیس خەزعەلی بینراوە.

بۆچوونه‌كانیش پێیانوایه‌، ئەگەری هەیە سوودانی ناچاربێت بگەڕێتەوەسەر مێزی گفتوگۆ لەگەڵ چوارچێوەی هەماهەنگی بۆ یارمەتیدانیان لەهەڵبژاردنی سەرۆک وەزیرانی نوێ، ئەگەر سوودانی گۆشەگیر بمێنێتەوەو هەوڵەکانی بۆ بەدەستهێنانی ویلایەتی دووەم سەرکەوتوو نەبێت، ئەوا چوارچێوەی هەماهەنگی دۆخێکی "گرژیی" بەسەر قۆناغی سیاسی داهاتوودا دەسەپێنێت.

لەکۆتاییدا ئەگەر چوارچێوەی هەماهەنگی بیەوێت نیگەرانییە ناوخۆیی‌و دەرەکییەکان کەمبکاتەوە، ناچارە ویلایەتی دووەم بۆ سوودانی نوێبکاتەوە، بەڵام ئاسۆ ڕوون نییە کامە ڕێگه‌ هەڵدەبژێرێت.