ئێران؛ ڕێژەی لەسێدارەدان بەشێوەیەکی مەترسیدار بەرز دەبێتەوە

ئیرادە میدیا

 لە ماوەی مانگی ڕابردووی زایینیدا لانی کەم سزای سێدارەی 88 بەندکراو لە بەندیخانەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێراندا جێبەجێ کراوە. ئەو ئامارە بەراورد بە مانگی فێبریوەریی 2024 لانی کەم 78 حاڵەت واتا 780% بەرز بووەتەوە.

 لە ماوەی مانگی فێبریوەریی(شوبات) ساڵی ڕابردوودا سزای سێدارەی 10 بەندکراو جێبەجێ کرابوو، 24%ی کۆی لەسێدارەدراوان لە بەندکراوانی کورد بوون.

بە پشتبەستن بە ئامارە تۆمارکراوەکان لە ناوەندی ئامار و بەڵگەنامەکانی ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، لە ماوەی مانگی فێبریوەریی 2025دا لانی کەم سزای سێدارەی 88 بەندکراو لە بەندیخانەکانی ئێران جێبەجێ کراوە.

 ناسنامەی 81 بەندکراو بە تەواوی بۆ هەنگاو ئاشکرا کراوە و بۆ ناسنامەی حەوت بەندکراوی دیکە بەدواداچوون دەکرێت.

بەپێی ئەم ڕاپۆرتە، لانی کەم سزای سێدارەی سێ ژن لە بەندیخانەکانی خوڕەمئاوا، ساری و شیراز جێبەجێ کراوە کە هەر سێکیان پێشتر بە تۆمەتی کوشتنی بە ئەنقەست سزای سێدارەیان بەسەردا سەپێندرابوو.

 لە ماوەی مانگی شوباتدا هیچ حاڵەتێک لە جێبەجێکرانی سزای سێدارەی منداڵانی ژێر 18 ساڵ تۆمار نەکراوە.

بەپێی ڕاپۆرتەکە، لە سەرجەم ئەو 88 بەندکراوەی کە لە مانگی ڕابردوو واتە "شوبات" لەسێدارە دراون، تەنیا شەش حاڵەت لە سەرچاوە فەرمییەکانی ئێران و ماڵپەڕە پەیوەندیدارەکان بە دەزگای دادوەرییەوە بڵاو کراوەتەوە.

سزای سێدارەی چوار بەندکراو بەشێوەی نهێنی و بێ ئاگاداریی بنەماڵە و دەستڕاگەیشتن بە مافی دوایین چاوپێکەوتن لەگەڵ بنەماڵەکەیاندا جێبەجێ کراوە و بەندکراوێکی خەڵکی ئێسفەراین لە شوێنی گشتیدا لەسێدارە دراوە.

جیاکردنەوەی لەسێدارەدراوان بەپێی کەمینەی نەتەوەیی و پێکهاتەکان

بەپێی ئەم ڕاپۆرتە لە ماوەی مانگی شوباتدا  لانی کەم سزای سێدارەی 21 بەندکراوی کورد لە بەندیخانەکانی ئێراندا جێبەجێ کراوە کە24%ی کۆی حاڵەتەکان پێکدێنێت.

هەروەها 14 بەندکراوی لوڕ لەسێدارە دراون کە 16.5%ی کۆی حاڵەتەکان بوون.

بەندکراوانی کورد: 21 حاڵەت
بەندکراوانی لوڕ: 14 حاڵەت
بەندکراوانی تورک: 9 حاڵەت
بەندکراوانی بەلووچ: 7 حاڵەت
بەندکراوانی ئەفغان: 5 حاڵەت
گیلەک و مازەنی: 5 حاڵەت
نادیار: 3 حاڵەت
تات و تورکمان:  هەر یەک 1 حاڵەت
فارس: 22 حاڵەت
 
جیاکردنەوە بەپێی تۆمەتەکان

لە ماوەی مانگی ڕابردوودا لەئێران زیاترین لەسێدارەدرانەکان بە تۆمەتی پەیوەندیدار بە ماددە هۆشبەرەکانەوە بووە کە 41 حاڵەت واتا 46.5%ی کۆی حاڵەتەکان لەخۆ دەگرێت.

تۆمەتی پەیوەندیدار بە ماددە هۆشبەرەکان: 41 حاڵەت
کوشتنی بە ئەنقەست: 39 حاڵەت
دەستدرێژیی سێکسی: 6 حاڵەت
دزیی چەکدارانە: 3 حاڵەت 

جیاکردنەوەی جێبەجێکرانی سزای سێدارەی بەندکراوان بەپێی پارێزگای بەندیخانەکان

بە پشتبەستن بە ئامارەکانی ڕێکخراوی هەنگاو، لە ماوەی مانگی ڕابردوودا(شوبات) زۆرترین سزای لەسێدارەدرانی بەندکراوان بە 20 حاڵەتەوە لە بەندیخانەکانی پارێزگای ئیسفەهان تۆمار کراوە. 

بەگشتی لە 18 پارێزگادا سزای سێدارەی بەندکراوان جێبەجێ کراوە کە دوای ئیسفەهان زیاترین حاڵەتی جێبەجێکرانی سزای سێدارەی بەندکراوان لە بەندیخانەکانی پارێزگای ئەلبۆرز بە 16 حاڵەتەوە تۆمار کراوە.

پارێزگای ئیسفەهان: 20 حاڵەت
پارێزگای ئەلبۆرز: 16 حاڵەت
پارێزگای کرماشان: 10حاڵەت
پارێزگای لوڕستان: 7 حاڵەت
پارێزگای خووزستان: 6 حاڵەت
پارێزگاکانی فارس و مازەندەران: هەر یەک 4 حاڵەت
پارێزگاکانی گیلان، گوڵستان و ئازەربایجانی ڕۆژهەڵات: هەر یەک 3 حاڵەت
پارێزگاکانی زەنجان، خوراسانی ڕەزەوی و خوراسانی باشوور: هەر یەک 2 حاڵەتپارێزگاکانی کرمان، مەرکەزی، قەزوین، سنە، ئورمیە و خوراسانی باکوور: هەر یەک1حاڵەت.

سەرچاوە: Hengaw