وردەكاریی كۆمەڵكوژیەكەی سوریا

🔻 برسێتیەك رووی لەسوریا كردووە لەمێژووی 100 ساڵی رابردوو وێنەی نەبووە

🔻 سێ‌ مانگە یەك موچە دراوە، دەیان هەزار فەرمانبەر دەركراون، دەوڵەت پەكیكەوتووە
🔻 ئەو ئەفسەرانەی لەناوچەكانی ساحیل پەلاماری چەكدارانی جۆلانیانداوە، تۆمەتبارن بەكۆمەڵكوژیی
🔻 ئەو دوو ئەفسەرەی گروپەكانیان دروستكردووە بەپەیوەندی لەگەڵ ئێران ناسراون
🔻 ئەو كۆمەڵكوژییەی عەلەوییەكان هەقیقەتی جۆلانیی و گروپە ئیسلامیەكانی ئاشكراكرد
🔻 ئەو كۆمەڵكوژییەی عەلەوییەكان وادەكات چیدی باسی چەكدانانی كوردو دروز نەكرێت
🔻 عەلەوییەكان چەك و جبەخانەی زۆریان لەشاخەكان شاردۆتەوە، دەیانزانی رۆژێكی رەشیان لەبەردەمە
.

✍️ سەرتیپ جەوهەر
سوریا بەبارودۆخێكدا تێدەپەڕێت  زیاتر لە 100 ساڵە بەخۆیەوەی نەبینیوە. لەلایەك هیچ سیمایەكی دەوڵەتداریی نەماوەو  لەلێواری شەڕێكی ناوخۆی خوێناوییە، لەلایەكی دیكە لەماوەی ئەم چەند مانگەی دوای رووخانی رژێمی ئەسەد، دۆخی ئابوریی بەجۆرێك خراپ بووە، خەریكە نان كڕین بۆ هەژاران زەحمەت دەبێت، دەتوانین بڵێین زیاتر لە 100 ساڵە سوریا گرانیی و برسێتی لەوشێوەیەی بەخۆیەوە نەبینیوە. 

ئەمڕۆ سێ‌ مانگی تەواو بەسەر رووخانی رژێمی ئەسەددا تێدەپەڕێت، جگە لەچەند فەرمانگەیەك ئەوانیش بەنیوەناچڵیی، تائێستا فەرمانگەكانی دەوڵەت لەدیمەشق و ناوچە جیاوازەكان كارناكەن. خوێندنگاو نەخۆشخانەو فەرمانگەكانی خزمەتگوزاریی دەتوانین بڵێین پەكیان كەوتووە. دەیان هەزار فەرمانبەرو كاربەدەستی جیاواز یان كارەكانیان جێهێشتووە، یاخود لەلایەن كاربەدەستانی نوێ بەتۆمەتی بەعسی بوون لەسەركار دەركراون تەنانەت لەماوەی ئەم سێ‌ مانگەدا 190 دادوەر لەدادگاكان دوورخراونەتەوە. دزی و راورووت تەشەنەیكردووە، بەڵام هاوڵاتیەك بیەوێت سكاڵا تۆماربكات، بنكەكانی پۆلیس بەشێوەیەكی گشتیی كارناكەن تا هاوڵاتیان روویان لێبكەن.

لە دیمەشق سیمای دەوڵەتداریی نابینرێت، كەس دەسەڵاتدارانی نوێ ناناسێت. نە سوپا هەیەو نەفەرمانگەی ئاسایش، ئەوەی هەیە چەند بنكەو بارەگایەكی گروپە جیاوازەكانی دەستەی تەحریریی شامە بەسەرۆكایەتی محەمەد جۆلانیی. لەماوەی سێ‌ مانگدا دەسەڵاتداران تەنها یەك موچەیان داوە، ئەویش بەسەر نزیكەی 50%ی فەرمانبەرانیان دابەشكردووە. دەكرێت بڵێین بارودۆخێكی ئابوریی ئەوەندە خراپ رووی لەسوریا كردووە، كڕینی دەستەیەك نان بۆ هاوڵاتیان زۆر زەحمەت بووە.

ئەگەر بارودۆخ بەمشێوەیە بەردەوام بێت مەرگەساتێكی گەورە رووبەرووی ئەو وڵاتە دەبێتەوە.

سێ‌ مانگ بەسەر رووخانی رژێمی ئەسەد تێدەپەڕیوە، تائێستا دەسەڵاتدارانی نوێی دیمەشق نەیانتوانیوە نەخشەڕێی گواستنەوەی دیموكراتیانەی دەسەڵات دابڕێژن كە بریتیە لە هەڵبژاردن و نوسینەوەی دستور بەبەشداریی هەموو پێكهاتە جیاوازەكانی سوریا. چونكە لەلایەك بڕوایان بەگواستنەوەی دیموكراتیانەی دەسەڵات نییە، لەلایەكی دیكە دەستوەردانی ئیقلیمیی بەتایبەتیش توركیا بارودۆخێكی تایبەتی بەسەردا سەپاندوون ئەویش پەراوێزخستنی هەموو پێكهاتە جیاوازەكانە لەداڕشتنەوەی سیستمی حوكمڕانیی لەو وڵاتە. 

لەماوەی سێ‌ مانگی رابردوو جۆلانیی و گروپەكەی ناواقعیانە مامەڵەی لەگەڵ دۆخی نوێی سوریادا كردووە، بۆیە دەبینین لەماوەی دوو رۆژی رابردوو جگە لەكوژرانی سەدان چەكداری گروپە جیاوازەكانی دەستەی تەحریری شام، هاوكات سەدان هاوڵاتی بێ تاوان لەناوچەی عەلەوییەكان بەدڕندەترین شێوە لەلایەن گروپە ئیسلامییەكانەوە كۆمەڵكوژكران.

دیمەنی كوشتن و سەربڕین و سوتاندنی هاوڵاتیانی مەدەنی عەلەوی، دەبوو دونیا بهەژێنێت، بەڵام بەداخەوە هەم میدیای عەرەبیی زۆر بێویژدانانە مامەڵەی لەگەڵ كردن و بەبەعسی ناویان دەبردن، هەمیش كۆمەڵگای نێودەوڵەتی بێدەنگ بوو لەئاست ئەو تاوانە گەورەیەی محەمەد جۆلانیی و گروپەكەی لەوناوچانە كردیان.

ئەم كۆمەڵكوژییەی عەلەوییەكان، دەمامكی جۆلانیی و دەسەڵاتدارانیی نوێی دیمەشقی خستەخوارەوە، بۆ كۆمەڵگای نێودەوڵەتیی و پێكهاتەكانی دیكە بەتایبەت كورد و دروزی پشتڕاستكردەوە كە هەڵكردن لەگەڵ دەسەڵاتدارانی نوێی دیمەشق ئاسان نییەو لەمەودوا ناكرێت هیچ لایەك باسی هەڵوەشاندنەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات و هێزی چەكداریی دروزەكان بكات.

هەر لەسەرەتای رووخانی رژێمی ئەسەد عەلەوییەكان ترسی پەراوێزخستن و كۆمەڵكوژكردنیان لێ نیشتبوو. لەماوەی ئەو سێ‌ مانگەدا گروپی جیاوازی چەكداریان دروستكردووە، هاوكات زەمینەیەكی لەبار هەیە بۆ هاوكاریكردنیان لەلایەن وڵاتانی دژی دەسەڵاتدارێتی دیمەشقن بەتایبەتیش ئێران و روسیا.

بەپێی زانیارییەكان لەماوەی چەند هەفتەی رابردوو دوو گروپی جیاوازی عەلەوییەكان بەڕێبەرایەتی دوو ئەفسەری پێشووی رژێمی بەعس یەكەمیان بەناوی ئەنجومەنی سەركردایەتی سەربازیی بۆ رزگاركردنی سوریا بەفەرماندەیی عەمید غەیاس سلێمانی دەلە كە ئەفسەرێكی عەلەوییەو پێشتر سەرۆك ئەركانی فیرقەی 4ی ماهیر ئەسەد بووە، دووەمیشیان گروپێكی چەكدار بەناوی لیوای درع بەفەرماندەیی كۆنە ئەفسەرێكی حزبی بەعس بەناوی میقداد فتێحە رۆژی 6ی ئەم مانگە لەچەند ناوچەیەكی جیاوازیی عەلەوییەكان لەشارەكانی جەبلەو تەرتوس و لازقیە پەلاماری میلیشیاكانی محەمەد جۆلانیی دەدەن و بەپێی راپۆرتی رۆژنامەوانیی سەدانیان لێ‌ دەكوژن. ئەم كردەوەیە كاردانەوەی زۆر توندی لەلایەن گروپە ئیسلامییە توندڕەوەكان و خودی محەمەد جۆلانیی دروستكرد، وایكرد بانگەوازێكی گشتیی (نفیر عام) بكەن بۆ خۆ ئامادەكردن بۆ پەلاماردانی عەلەوییەكان، ئەوەبوو لەماوەی 48 كاتژمێر پەلاماری گشتگیریی ناوچەكانی كەنار دەریای سپی (ساحل)یان داو بەدڕندەترین شێوە كەوتنە گیانی هاوڵاتیانی مەدەنیی و سەدان كەسیان لێ‌ كۆمەڵكوژكردن. تائێستا هیچ ئامارێك بەردەست نییە، بەڵام پێشبینی دەكرێت نزیكەی 3 هەزار هاوڵاتیی كوژرابێت.

 لەماوەی دوو رۆژی پەلاماردانەكانی چەكدارانی ئیسلامیی سەر بەمحەمەد جۆلانیی، میدیای عەرەبی (عەرەبیە، سكای نیوز، جەزیرە، حەدەس) بەهەمووشێوەیەك هاوكاریی جۆلانیان كرد. راستیی كۆمەڵكوژییەكانیان شاردەوەو رووداوەكانیان بەرووبەرووبونەوەی پاشماوەی رژێمی بەعس و سوپای سوریا وەسفدەكرد. هاوكات كۆمەڵگای نێودەوڵەتیی بەتایبەتیش ئەمریكاو ئەوروپا بەتەواوی بێدەنگ بوون لەو رووداوانە! تاكە وڵاتێك راشكاوانە راستیی ئەو پێكدانانەی خستەڕوو ئیسرائیل بوو كە بەكۆمەڵكوژیی عەلەوییەكانی ناوبرد.

بەپێی خوێندنەوەی سەرەتایی، جگە لەوەی زەمینەی دژایەتیكردنی جۆلانیی لەناوچەی عەلەوییەكان هەیە، هاوكات پێدەچێت ئێران لەپشت دروستكردنی ئەو گروپە چەكدارانەی عەلەوییەكانەوە بێت. ئێران دەیەوێت رۆڵی خۆی لەسوریا بژێنێتەوەو لەورێگەیەوە ناوچەی عەلەوییەكان كۆنترۆڵ بكات كە ناوچەیەكی زۆر ستراتیژییە، هاوكات فشار لەوڵاتانی عەرەبی بكات كە ئێستا پشتیوانی جۆلانین.

عەمید غەیاس سلێمانی دەلە كە خۆی وەك بەرپرسی ئەنجومەنی ئەنجومەنی سەركردایەتی سەربازیی بۆ رزگاركردنی سوریا ناساندووە، پیاوی ماهر ئەسەدەو پێشتر لە 2020 وەزارەتی خەزێنەی ئەمریكا ناوی خستۆتە لیستی رەش بەهۆی رۆڵی لەكۆمەڵكوژكردنی خەڵكی (داریا) لەگوندەواری دیمەشق لەساڵی 2012 كە بووەهۆی كۆمەڵكوژكردنی نزیكەی هەزار هاوڵاتیی سوریا. ئەو ئەفسەرە بەپەیوەندی لەگەڵ ئیران ناسراوەو رۆڵی گەورەی هەبووە لەفراوانكردنی هەژموونی ئێران لەناو سوپای سوریا.

میقداد فتێحە (ئەبو جەعفەر) ئەویش كۆنە ئەفسەرێكی رژێمی ئەسەدە، گروپێكی نوێی لەرۆژی 6ی ئەم مانگە بەناوی (درع الساحل) راگەیاند بەپەیوەندی لەگەڵ سوپای پاسداران ناسراوە. تۆمەتبارە بەكۆمەڵكوژكردنی هاوڵاتیانی سوریا بەهۆی راپەڕینەكانی 2011 دژ بەرژێمی ئەسەد.

تائێستا هیچ كام لە فەرماندەو بەرپرسی ئەو دوو گروپە جیاوازە دەستگیرنەكراون، بەڵام پێدەچێت ئەم رووبەرووبونەوە سەرەتایەكی نوێ‌ بێت بۆ شەڕی ناوخۆ لەسوریا بەتایبەتیش ناوچەی عەلەویەكان ناوچەیەكی سەخت و شاخاوییە، بەرگریكردن لێی ئاسانە بۆ گروپەكان. هەروەك بەپێی زانیاریی نوێ‌، بەرپرسانی بەعس لەناو سوپای ئەسەد پێشتر چەك و تفاقێكی زۆریان لەوناوچانە شاردۆتەوە چونكە پێشبینی رووخانی رژێمی ئەسەدو رۆژێكی رەشیان دەكرد. 
هاوكات تائێستا سنوری لوبنان بەرووی سوریا كراوەیەو بەتەواوی كۆنترۆڵ نەكراوە، بۆیە گواستنەوەی چەك و پێداویستی شەڕ بۆ ناوچەی عەلەوییەكان لەلایەن حزبوڵلای لوبنانی ئاسانە.
.