یه‌كه‌م جوڵه‌ى تره‌مپ دژى عێراق ده‌ستیپێكرد

میدیاى ئه‌مریكى جوڵه‌یه‌كى مه‌ترسیداریى سه‌رۆكى ئه‌مریكا دژى عێراق ئاشكراده‌كات، ڕایده‌گه‌یه‌نێت، "ئه‌و جوڵه‌یه‌ى تره‌مپ دژى عێراق هیچ بنەمایەکی ئابوری نییە، بەڵکو هەنگاوێکی سیاسیی مەترسیدارە کە ئامانج لێی گۆشەگیرکردنی حکومەتەکەی سودانی‌و ناچارکردنیه‌تى بەئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئیسرائیل".

ماڵپەڕی (ڕیڵ کلییەر وۆرڵد)ی ئەمریکی ڕاپۆرتێکی بڵاوكردوه‌ته‌وه‌و ئاماژه‌ى به‌بڕیارێكى دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا كردوه‌و ده‌ڵێت:"بڕیاریداوه‌ به‌سەپاندنی پێناسی گومرگی بەڕێژەی 35% بەسەر عێراقدا".

له‌و ڕوه‌شه‌وه‌ شرۆڤه‌ى بۆ ئه‌و بڕیاره‌ كردوه‌و نوسیویه‌تى، "بڕیاره‌كه‌ هیچ بنەمایەکی ئابوریی نییە، بەڵکو هەنگاوێکی سیاسیی مەترسیدارە کە ئامانج لێی گۆشەگیرکردنی حکومەتەکەی سودانی‌و ناچارکردنی عێراقە بەئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئیسرائیل‌و کەمکردنەوەی هەژمونی ئێران لەوڵاتەکەیدا".

ئه‌م جوڵه‌یه‌ى تره‌مپ له‌كاتێكدایه‌، مانگی تەمموزی ئه‌مساڵ، دۆناڵد ترەمپ هەڕەشەی سەپاندنی پێناسی گومرگی بەسەر 14 وڵاتدا کردو دواتر عێراقیشی خستە ناو لیستەکەوە، لەکۆتاییدا، کۆشکی سپی پێناسی گومرگی بەڕێژەی 35%ی بەسەر هاوردەکانی عێراقدا سەپاند.

شرۆڤه‌كاران له‌و ڕوه‌وه‌ ده‌ڵێن، لەڕوی ئابورییەوە بڕیارەكه‌ى تره‌مپ دژى عێراق‌و سه‌پاندنى پێناسى گومرگى به‌سه‌ریدا لۆژیکی نییە، چونکە قەبارەی بازرگانیی نێوان ئه‌و دوو وڵاته‌ زۆر سنوردارە.

نمونه‌ ده‌هێننه‌وه‌و ده‌ڵێن، لەساڵی 2024دا، ئەمریکا کورتهێنانێکی بازرگانی بەبڕی 5.9 ملیار دۆلاری لەگەڵ عێراقدا هەبوە کە زۆربەی بەهۆی کڕینی نەوتەوە بوە، لەبەرامبەردا، عێراق پێویستی بەهاوردەکردنی کەلوپەلی پیشەسازیی‌و پزیشکیی ئەمریکی هەیە بۆ بوژاندنەوەی ژێرخانی وڵاتەکەی.

ماڵپه‌ڕه‌ ئه‌مریكیه‌كه‌ش له‌ڕاپۆرته‌كه‌یدا باسى له‌وه‌كردوه‌، یه‌كێك له‌بڕیاره‌كانى ئه‌مریكا دژى عێراق، ناچاركردنیه‌تى بۆ چونە ناو ڕێککەوتننامەکانی ئەبراهام‌و ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ ئیسرائیل، سەرەڕای ئەوەی پەرلەمانی عێراق لەساڵی 2022ـدا یاسایەکی دژی ئەوکارە دەرکردوە.

ئه‌وه‌ش هاتوه‌، "یه‌كێكى دیكه‌ له‌مه‌به‌سته‌كانى تره‌مپ، لێدانه‌ لەو دامەزراوانەی کە ئەمریکا بەنزیک لەئێرانیان ده‌زانێت وەک حەشدی شەعبی‌و هەندێک لایەنی سیاسی لەناو حکومەتدا".

له‌لایه‌كى دیكه‌وه‌ باس له‌په‌یوه‌ندیه‌كانى عێراق‌و چین-یش كراوه‌ كه‌ بەگەورەترین هاوبەشی بازرگانیی عێراق دادەنرێت‌و ده‌یه‌وێت ڕۆڵى چین له‌عێراق له‌ڕوى بازرگانیه‌وه‌ كه‌مبكاته‌وه‌.

له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى شاره‌زایانى ئابورى پێیانوایه‌ بڕیاره‌كه‌ لۆژیكى نییه‌و سیاسییه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ش ناشارنه‌وه‌، سەپاندنی ئەو پێناسە گومرگییە زیانێکی گەورە بەئابوریی عێراق دەگەیەنێت‌و هەوڵەکانی سودانی بۆ بونیادنانی پەیوەندییەکی فراوانتر لەگەڵ ئەمریکا جگە لەبواری ئەمنی، تێکدەدات.