ئیرادە داتاى قوتابخانە حكومى و ئەهلییەكانى هەرێم دەخاتەڕو

پوختە

ئاشكرایە له‌ هه‌رێمى كوردستان ساڵانێكى زۆرە كەرتى پەروەردە لەپاڵ كەرتى تەندروستى و ئابورى، بەتەواوى داڕماوەو ماوەى نزیكەى دوازدە ساڵە بەهۆى بایكۆتى قوتابخانەو خوێندنگەكان و نەبونى موچەى مامۆستایان و فەرمانبەرانەوە؛ منداڵى هەژارى نێو قوتابخانە حكومییەكان كە ئەوكاتە لە قۆناغى یەكى سەرەتایى بون و ئەمساڵ دەچنە زانكۆ، هیچ شتێكى وەها فێرنەبون كە لە داهاتودا حكومەتێكى هەستكردو بە بەرپرسیارێتى دڵى پێخۆش بێت و داهاتوى هەرێمەكەى لەسەر بونیاد بنێت.

ئایا هاوشێوەى ئەم مۆدێلە حوكمڕانییە گاڵتەجاڕەى هەرێم لە دونیادا بونى هەیە؟

ئەوەى لەنێو ئەم مۆدێلە شكستخواردوەى حكومڕانى هەرێمدا دەگوزەرێت؛ لە هیچ شوێنێكى دونیادا بونى نییەو ساڵانە لێشاوێك لە قوتابى نەخوێنەوارو ئاست لاواز لە روى زانستەوە بە مانگێك كۆى گشتى مەنهەجى خوێندنەكەیان پێ تەواو دەكەن و ماوەى دوازدە ساڵە بەقەدەر یەك ساڵى خوێندنى پێش ساڵى 2013 زانست و زانیارى فێرنەبون.

بەپێى بۆچونى پسپۆڕانى بوارى پەروەردە، ئەو مەنهەجەى ساڵانە بۆ قوتابیان و خوێندكاران دادەنرێت دەبێت تەواوبكرێت؛ تا لە هەر وانەیەكدا فێرخوازەكە پڕ زانیارى بێت و بزانێت ئەو ساڵە لە وانەیەكى دیاریكراودا چى فێربوەو لەسەر كۆى وانەكان تاقیكردنەوەى تێدا ئەنجام بدات.

بەڵام ئەوەى لە هەرێم دەگوزەرێت لەماوەى هەشت بۆ نۆ مانگى خوێندن دا؛ ساڵانە بیست رۆژ بۆ مانگێك دەوام دەكرێت و تەنانەت قوتابیان ساڵى خوێندنەكەیان تەواو دەكەن بێ ئەوەى ناوى مامۆستاكەیان بزانن.

حكومەتى هەرێم چۆن رێكخراوى یۆنسكۆى شەرمەزار كردوە؟

ئاشكرایە رێكخراوى پەروەردەیى یۆنسكۆ لە رێى راپۆرتى ساڵانەوە خوێندنى قوتابخانەو پەیمانگەو فێرگە پەروەردەییەكان هەڵدەسەنگێنێت و لەسەر بنەماى كۆى رۆژەكانى دەوام و تەواوكردنى مەنهەجى خوێندن؛ ئاماژە بەداتا تایبەتەكانى خۆى دەدات لە هەر وڵات و هەرێمێك دا، بەڵام لە كوردستان بەهۆى بایكۆت دەوام نەكردنەوە "كە هۆكارەكەى حكومەتى هەرێمە بە هۆى نەدانى موچەى مامۆستایان و فەرمانبەرانەوە"، رێكخراوى یۆنسكۆ تا ئێستا نازانێت چۆن مامەڵە لەگەڵ دۆخى شكستخواردوى پەروەردە لە هەرێم بكات و ساڵانە لەنێو راپۆرت و داتاكانى خوێندن لە جیهان دا شتێك نییە ناوى هەرێمى تێدابێت و تەواو نائومێد بوە لەو گاَڵتەجاڕییەى لە كوردستان دەگوزەرێت.

داتاى قوتابخانەكان و ژمارەى مامۆستایانى لە پارێزگاكانى هەرێم چۆنن؟

هەرێم لە روى ژمارەى قوتابخانەو مامۆستاوە تا رادەیەك توانیویەتى لە هەمو شارو شارۆچكەكاندا وەك بیناى قوتابخانەو وەك میلاكى مامۆستا كورتهێنان پڕ بكاتەوە، بەڵام دواجار كەڵكى مامۆستا و قوتابخانەو بیناى رازاوە چییە؛ كە خوێندن و زانستى تێدانەبێت و بەردەوام دەرگاى قوتابخانەكان داخراو بن؟.

ئەمەى خوارەوە داتاى وردى قوتابخانە حكومى و ئەهلییەكانى هەرێمەو هاوكات ژمارەى قوتابيان و مامۆستایانیش لەنێو داتاكەدا خراونەتەڕو، ئەمە سەرەڕاى ئەوەى زۆرێك لە قوتابخانەكان دو دەوام و سێ دەوامیان تێدادەكرێت.

لە هەرێمى كوردستان 115 هەزارو 239 مامۆستا و ملیۆنێك و 720 هەزارو 976 قوتابى هەیە، كە ساڵانە ئەم ژمارەیەش زیاد دەكات، ئەویش بەهۆى وەرگرتنى قوتابى تازەو كەوتنى قوتابى لە پۆلێك دا كە ساڵى دواتریش هەر لەو قۆناغەدا دەمێنێتەوە.

 لە سنورى پارێزگاى هەولێر، دو هەزارو 159 قوتابخانەو 37 هەزارو 653 مامۆستا هەن.

ژمارەى قوتابیانى سەرجەم قۆناغەكان لە هەمان پارێزگا دەگاتە 537 هەزارو 321 قوتابى.

هەر لە هەولێر 224 قوتابخانەى ئەهلى هەیە كە چوار هەزارو 386 مامۆستا لە خۆدەگرن و  ژمارەى قوتابییەكانیشى 30 هەزارو 951 قوتابییە.

لە پارێزگاى سلێمانى 2486 قوتابخانەى حكومى هەیە كە زیاتر لە 470 هەزار خوێندكار لەخۆدەگرێت و ژمارەى مامۆستاكانیش 31 هەزارو 500 مامۆستا دەبن.

لە هەڵەبجە 160 قوتابخانەى حكومى و تەنها یەك قوتابخانەى ئەهلى هەیە، كە ژمارەى قوتابییەكانیان 27 هەزارە و ژمارەى مامۆستاكانیش چوار هەزارو 817 مامۆستان.

لە سنورى پارێزگاى دهۆكیش 1604 قوتابخانە هەیە كە زیاتر لە 26 هەزارو 627 مامۆستاى هەمیشەیى و 1311 مامۆستاى گرێبەست؛ وانە بە 489 هەزار قوتابى دەڵێنەوە.

هەر لە دهۆك 27 كەمپى ئاوارە هەیە كە قوتابخانەیان بۆ دابینكراوەو تێیدا 736 مامۆستا وانە بە 29 هەزارو 823 قوتابى دەڵێنەوە.

لە سنورى گەرمیانیش زیاتر لە 400 قوتابخانە هەیە كە 9 هەزار مامۆستاو 90 هەزار قوتابى لە خۆدەگرێت.

هەرچى سنورى شارۆچكەى سۆرانە، 265 قوتابخانەى تێدایە كە ژمارەى قوتابییەكانى 57 هەزارەو ژمارەى مامۆستاكانیشى سێ هەزارو 920 مامۆستایە.