فۆرن پۆڵسی: ئێران چەقی ململانێی چین‌و ئەمریکا لەجەنگی ساردی نوێدا

ڕاپۆرتێك بەناونیشانی (ئایا لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست جەنگێکی ساردو نوێ هەیە؟) بڵاوبوه‌ته‌وه‌و باسی لەڕکابەرییەکی نوێی بەوەکالەت لەنێوان ئەمریکاو چین لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا کردوە،  جەختیكردوه‌ته‌وه‌، ئێران وەک گۆڕەپانێکی سەرەکیی لەم ململانێیەدا ڕۆڵدەبینێت.

بەگوێرەی ئه‌و ڕاپۆرتە کە له‌گۆڤاری (فۆرن پۆڵسی)دا بڵاوكراوه‌ته‌وه‌ ده‌ڵێت:"دوای کۆتاییهاتنی ئەو پێکدادانانەی کە لەمانگی حوزەیرانی ڕابردوو لەنێوان ئێران‌و ئیسرائیلدا ڕویاندا، بەڵگە دەرکەوتون کە چین هەوڵی یارمەتیدانی تاران دەدات بۆ دوبارە بونیادنانەوەی توانا سەربازیییەکانی".

پێشیوایە، ئەو ڕێبازە گۆڕانکارییەکی گرنگە لەسیاسەتی فەرمیی چین کە لەسەر بێلایەنیی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دامەزراوە.

ئەوەش هاتوە، "ئەمریکاو ئیسرائیل ئێرانیان بەتوندی لاوازکرد، چین، بۆ پاراستنی وەبەرهێنانەکانی لەئێران، وادیارە گەیشتوەتە ئەو دەرئەنجامەی کە پێویستە یارمەتیی بدات لەدوبارە بونیادنانەوەی هێزی سەربازیی ڕژێمەکە."

به‌شێكى ترى ڕاپۆرته‌كه‌ ئاماژه‌ به‌وه‌ده‌كات، "ئێران، بەپێچەوانەی یاریزانە ناسەرەکییەکانی ناوچەکە، وەک حوسییەکان، ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێت لەدابینکردنی پێداویستییەکانی نەوتی چین؛ نزیکەی 13%ی هاوردەکانی نەوتی چین دابیندەکات، ئەمەش وایکردوە سەقامگیریی ئێران بۆ پەکین کێشەیەکی ئاسایشی نیشتمانی بێت".

فۆڕن پۆڵسی ئەوەی بەبیر هێناوەتەوە کە پەکین‌و تاران لەساڵی 2021 ڕێککەوتنێکی هاوکاریی 25 ساڵەیان واژۆکرد.

له‌لایه‌كى دیكه‌شه‌وه‌ بەپێی ڕاپۆرتی "نیویۆرک تایمز"، پابەندبونی چینی بەوەبەرهێنانی 400 ملیار دۆلار لەئێراندا لەبەرامبەر بەدەستهێنانی دابینکردنێکی بەردەوام‌و هەرزانی نەوت لەخۆگرتبوو، هەروەک ڕێککەوتنەکە هاوکاریی لەبوارەکانی ژێرخان، ئاسایش‌و بەرگریشدا لەخۆگرتبوو.

گۆڤارەکە پێیوایە، هێرشە سەربازییەکانی ئیسرائیل‌و هێرشە ئاسمانییەکانی ئەمریکا بۆسەر پێگە ئەتۆمییەکانی ئێران زیانی بەچین گەیاندوە لەدوو ئاستدا:

یەکەم: بەهێزکردنی سیستەمی ناوچەیی بەسەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتووەکان:
ـ لەڕێگەی ئۆپەراسیۆنی "چەکوشی نیوەی شەو"، واشنتۆن نیشانیدا کە نیگەرانییە ئەمنییەکانی هاوپەیمانە ناوچەییەکانی، لەوانەش ئیسرائیل، بەجدی وەردەگرێت.

ئەمەش پەیامێکی بەوڵاتانی ناوچەکەدا کە ئه‌مریكا هێشتا لەناوچەکەدا ئامادەیە، سەرەڕای قسەکانی لەسەر "گۆڕانکاری بەرەو ئاسیا"، ئەمەش بۆ چین قورس دەبێت کە ئەو بۆشاییە ئەمنییە پڕبکاتەوە کە ئەمریکییەکان جێیانهێشتوە.

دوەم: وێرانکردنی ژێرخانی سەربازیی‌و لاوازکردنی ڕژێمی ئێران:
ـ ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان بونە هۆی لاوازکردنی ئێران، ئەمەش دۆخێکە کە ڕەنگە بەخراپی لەسەر چین کاریگەریی هەبێت لەڕوی ئابوریی‌و جیۆپۆلەتیکییەوە، مەترسییەکان زیاتر دەبن ئەگەر ڕژێمی ئێران بڕوخێت‌و سەرکردایەتییەکی نوێ دەربکەوێت کە زیاتر نزیک بێت لەئه‌مریكا، ئەمەش ڕەنگە هاوسەنگیی هێز لەناوچەکەدا بەزیانی پەکین بگۆڕێت.

فۆڕن پۆڵسی پێشبینیدەکات، چین بەخێرایی بجوڵێت بۆ دوبارە بنیاتنانەوەی سیستەمی بەرگریی ئاسمانیی ئێران‌و عەمبارەکانی موشەکی بالیستی، بۆ ئەوەی ڕێگریی لەڕودانی ئەو سیناریۆیە بکات.

راپۆرتەکە لەکۆتاییدا دەڵێت، سەرەڕای جیاوازییەکان لەگەڵ سەردەمی جەنگی ساردی ڕابردوو لەنێوان ئه‌مریكاو ڕوسیادا، هێماکانی سیستەمێکی نوێی دوو جەمسەریی لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا لەهەر کاتێک زیاتر ڕونبونەتەوە، لەگەڵ بەئەژمارگرتنی ئێران وەک گۆڕەپانی سەرەکیی بۆ ململانێی هێزە گەورەکان، ئیسرائیلیش هێشتا پاڵپشتی سەربازیی تەواوی ئەمریکای هەیە، لەکاتێکدا چین هەوڵدەدات پاڵپشتی ئێران بکات بۆ پاراستنی هەژمونی خۆی لەناوچەکەدا.