4 کاتژمێر پێش ئێستا
5961 جار خوێنراوەتەوە
قەیرانە ناوخۆییەکان پرسى هەڵبژاردن لە هەرێم سارد دەكەنەوە
پوختە
گۆڕەپانی سیاسی لە هەرێمى کوردستان لەگەڵ نزیکبونەوەی هەڵبژاردنی پەرلەمانى عێراق کە بڕیارە مانگی تشرینى دوەمى ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، جۆرێك لە دۆخی بێباکی خەڵك بەرانبەر بە ئامادەکارییەکانی هەڵبژاردن بەخۆیەوە دەبینێت، بە پێچەوانەی ئەوەی کە لە خولەکانی پێشودا ڕای گشتی پێی ڕاهاتبو.
چاودێرانى سیاسى هۆکاری ئەم بێباکییەى خەڵك دەگەڕێننەوە بۆ تێکەڵەیەک لە قەیرانە ناوخۆییەکانی ناوچەکە و حیساباتە سیاسییەکانی پەیوەست بە پێشهاتەى تەقینەوەکانی ناوچەکە لە ماوەی دو مانگی داهاتودا، ئەمەش پێگەی کورد ناچار دەکات چاوەڕێی دیمەنی ناوچەیی و نێودەوڵەتی بکات؛ پێش ئەوەی بە هەر قورساییەکی بەرچاوەوە بچێتە ناو کێبڕکێی هەڵبژاردنەکانەوە.
هاوكات، قەیرانى موچەو خراپیى دۆخى ئابورى خەڵك، بەهۆى قەرزارى و بێپارەیى و نەبونى تواناى بەڕێوەبردنى ژیان، وایكردوە هاوڵاتییانى هەرێم ئەوەى بیرى لێنەكەنەوە، پرسى هەڵبژاردن بێت.
دواكەوتنى موچە چۆن خەڵكى توڕە كردوە لە دەسەڵاتداران؟
لوقمان حسێن توێژەری کاروباری سیاسی، لە لێدوانێكى رۆژنامەوانیى دا رایگەیاند، دۆخی هەرێم و قەیرانە ئابورییەکان؛ کاریگەریی لەسەر ئامادەکاريی پێشوەختە بۆ هەڵبژاردن هەبوە، هاوكات بە لەبەرچاوگرتنی ناڕازیبونی خەڵکی کوردستان لە قەیرانی دواکەوتنی موچە و دابەزینی خزمەتگوزارییەکان و کێشەکانی دیکە، دۆخێکی توڕەیی جەماوەریی وەها دروستبوە كە جۆرێك لە بێباكى خەڵك بەرانبەر بە هەڵبژاردنەكان دێتەبەرچاومان، ئەمەش وایکردوە لایەنەکان وریاتر بن لە دەستپێکردنی بانگەشەی هەڵبژاردنەکانیان لە ترسی کاردانەوەی نەرێنی خەڵك.
ئایا پێویست دەكات شیعەو سوننە بە كوردەوە ماندوبن، یان بێباكیى سیاسییەكان بەتەنها بەسە؟
ئەم واقیعە ئابورییە لەگەڵ خراپتربونی ناکۆکییە ناوخۆییەکان، کەشێکی خوڵقاندوە کە ئامادەکاریی پێشوەختە بێهیوا دەکات و هەڵوێستە سیاسییەکانی کوردی لە دۆخێکی چاوەڕوانی و راراییدا هێشتۆتەوە، دور لەو زەبروزەنگەی لە گۆڕەپانی عەرەبی و شیعەدا هەستى پێدەكرێت.
ئەوەى لەئێستادا بەدیدەكرێت ئەوەیە، پێویست ناكات لایەنە شیعییەكانى عێراق و تەنانەت سوننەكانیش خۆیان بە ركابەریى كوردەوە سەرقاڵ بكەن و هەوڵبدەن كورد كەمترین دەنگ مسۆگەر بكات، بەڵكو غیابى عەقڵانییەت لاى سیاسییەكانى كورد و بێباكى ئەو كارەكتەرانەى 34 ساڵە ئەم هەرێمەیان كاولكردوە، سەرەڕاى ئەم دۆخە ئابورییە ناهەموارەى خوڵقاندویانە؛ بە تەنها بەسە بۆئەوەى بەشێكى زۆرى هاوڵاتییان بایكۆتى هەڵبژاردنەكان بكەن.
هاوكات، ئەگەرچى نزیکەی چارەک سەدەیەک دیمەنی کوردی پێکهاتەیەکی سەرەکی هاوسەنگی هەڵبژاردنەکانی عێراق بوەو لایەنە کوردییەکان بە شێوەیەکی تایبەت ڕۆڵێكى كاریگەريان لە پێکهێنانی حکومەتدا گێڕاوە، بەڵام ساڵانی ڕابردو بەهۆى پەرەسەندنی قەیرانە ئابورییەکان لە ناوچەکە و دابەزینی متمانەی گشتی و ناکۆکی درێژخایەنی نێوان هەردو حزبی سەرەکی "پارتی و یەکێتی"، لاى تاكیى كورد نائومێدییەكى ئەوتۆى دروستكردوە، كە نەك بە تەنها لە پرسى هەڵبژاردن دا؛ بەڵكو لە هەمو كایەیەكى ژیان دا هێندەى بێباكى دەسەڵاتداران بەرانبەر بە خەڵك، بێباكیى خەڵكیش بەرانبەر بە هەمو پرسە سیاسییەكان بەدیدەكرێت.
بۆچى كورد لە هەڵبژاردنى داهاتودا بە تەواوى لاواز دەبێت؟
ئەم قەیرانانە لەگەڵ گرژییە ناوچەییەکان، هەڵبژاردنی داهاتو دەکاتە تاقیکردنەوەیەکی ناسک بۆ ماڵی کورد، بەوپێیەی فاکتەرە ناوخۆیی و ناوچەییەکان لە داڕشتنی هەڵوێستی سیاسیدا یەکتر دەبڕن و دەرگا بە کراوەیی دەهێڵنەوە بۆ ئەگەری دواخستن یان ڕێکخستنەوەی ئەولەویەتەکان.
بە بڕوای لوقمان حسێن، فاکتەری هەرە بەرچاو لە دۆخی ناوخۆیی زیاتر درێژ دەبێتەوە بۆ دیمەنی ناوچەیی، چونكە لایەنە کوردستانییەکان پێیانوایە لە مانگی ئەیلولی داهاتودا هەرێم شاهیدی ڕوداوە گەرمەکان دەبێت، هەربۆیە ئەگەری دواخستنی هەڵبژاردن هەیە، هەر لەبەر ئەمەشە نایانەوێت پەلە بکەن لە ئامادەکارییەکان لە کاتێکدا هێشتا چارەنوسی خۆیان نازانن.
ئەم هەڵسەنگاندنه، ڕەنگدانەوەی ئه و باوەڕەیه که پێشهاته ئەمنی و سیاسییەکانی ناوچەکه چ له بەرەی گرژیی ئێران و ئه مریکا یان کێشه ی سوریا و تورکیا، دەتوانێت ڕاسته وخۆ کاریگەریی لەسەر بارودۆخی عێراق بکات، لەوانه دانانی وادەى هەڵبژاردن یان داڕشتنەوەى ئەولەویاتەكانى هێزە سیاسییەكان.
وریایی کورد لە خۆئامادەکردنی بۆ هەڵبژاردن دەکرێت وەک بەشێک لە ستراتیژێکی سیاسی لەسەر بنەمای چاوەڕوانی بخوێنرێتەوە، بەوپێیەی لایەنە کوردییەکان نایانەوێت سەرچاوەکانی خۆیان لە بانگەشەکاندا تەواو بکەن؛ کە ڕەنگە هەڵبژاردنەكە تەجمید بكرێت یان هەڵبوەشێنرێتەوە، لەبەرئەوە ئەم دودڵییە ڕەنگدانەوەی قەیرانی متمانەیە لەگەڵ جەماوەر، کە چیتر بەئاسانی وەڵامی دروشمەکانی هەڵبژاردن ناداتەوە لەبەر ڕۆشنایی دابەزینی ئاست و كواليتی ژیان، بەپێچەوانەوە ئەم بێباکییە دەتوانێت پێگەی دانوستانکاری کورد لاواز بکات ئەگەر هەڵبژاردنەکان وەک وادەی دیاریکراو بچێتە پێشەوە، چونکە هێزە کوردییەکان کەمتر لە ڕکابەرەکانیان بە ئامادەیی دەردەکەون، ئەمەش دەتوانێت کاریگەريی لە نوێنەرایەتییان لە پەرلەمانی داهاتودا بکات.
-
كوردو سوننەو شیعە لەنەینەوا پێكهاتەیەكى تێكەڵ دروستدەكەن
|
-
دانپێدانانە مەترسیدارەكانى حەجاج بە دۆكیومێنت دەكرێن
|
-
قەیرانە ناوخۆییەکان پرسى هەڵبژاردن لە هەرێم سارد دەكەنەوە
|
-
ئهوهى خواپێداوو خێزانهكانیان پێوهى دهنازین دادگا لهگۆڕى نا
|
-
ڕێكهوتنه سیاسییهكان.. مهرگهساتى ژیانى كۆچبهران
|
-
فەرمانبەران و مامۆستایانى ناڕازیى چالاكییەكى نوێ ئەنجامدەدەن
|
-
موچەخۆران و لایەنەكانى دەرەوەى دەسەڵات خۆپیشاندان دەكەن
|
-
کشانەوەی ئەمریکا بۆ هەولێر.. پێشێلکردن یان ڕێککەوتن؟
|
-
هەولێرو بەغدا.. كێشەكان بەرەو چارەسەرى بنەڕەتى دەچن
|
|
|