ئه‌وه‌ى به‌عس دژى كورد كردى شه‌رع دوباره‌ى ده‌كاته‌وه‌

ناوەندی هەواڵ

ئەحمەد شەرع فەرمانی ژمارە (143)ی ساڵی 2025ی واژۆكرد كه‌ تایبه‌ته‌ بەپەسەندكردنی سیستمی هەڵبژاردنی کاتیی بۆ ئەنجومەنی گەلی سوریا، بەڵام ئەو فەرمانە لێدانێکی ڕاستەوخۆیە لەکوردو دروزەکان، چونكه‌ هه‌ردولایان بێبه‌شده‌بن له‌به‌شداریكردن.

سیستەمی هەڵبژاردنی کاتیی سوریا

سیستەمی هەڵبژاردنی کاتیی سوریا، جەخت لەسەر ڕێگریکردن لەخۆ كاندیدكردنی پارێزگارو وەزیرەکانی پێشوو دەكاتەوە بۆ ئەندامێتی پەرلەمانی نوێ، هاوكات لەمەرسومەكەدا ئاماژە بەوەکراوە، سیستەمی هەڵبژاردنی کاتیی کاندیدکردنی ئەو کەسانە قەدەغە دەکات کە بانگەشە بۆ دابەشبون‌و جیابونەوە دەکەن‌و داوای پشتیوانی دەرەکی دەکەن‌و پشتگیریی لەڕژێمی پێشوو دەکەن.

کورسیییەکان چۆن دابەشدەرێن؟

ماددەی دوی ئه‌و یاسایەى شه‌رع په‌سندیكرد، ژمارەی ئەندامانی ئەنجومەنی گەل (210) کەس دەبێت‌و دوو لەسەر سێیان به‌گوێره‌ى بڕگەکانی فەرمانەکە هەڵدەبژێردرێن، کورسییەكانیش بەگوێرەی دابەشبونی دانیشتوان بەسەر پارێزگارەکاندا دابەشدەكرێن.

ڕەخنەگران لەسەر ئەو هەنگاوە نوێیەی حكومەتی سوریا چی دەڵێن؟

ڕەخنەگرانی ئەو هەنگاوە نوێیەی حكومەتی سوریا دەڵێن، ئەحمەد شەرع، یەك لەسەرسێی ژمارەی كورسییەكانی پەرلەمانی داهاتوی سوریای بەدەركردوە لەكێبڕكێی هەڵبژاردن‌و خۆی كورسییەكان پڕدەكاتەوە، واتە بەفەرمانی خۆی (70) پەرلەمانتار دادەمەزرێنێت كە دەكرێت بەمە شەرع هاوسەنگی هەرجۆرە دەرەنجامێكی هەڵبژاردن تێكبدات كە ڕەنگدانەوەی خواستی حوكمڕانییەكەی نەبێت، بەتایبەت كە لەئێستادا دەستەی تەحریری شام كە كۆنتڕۆڵی تەواوی جومگەكانی سوریای كردوە، تەنها پەرلەمان ماوە زۆرینەی ڕەهای تیادا مسۆگەربكات.

چاودێرانى سیاسیى بۆچونیان وایه‌، دەكرێت ئەو بڕگەیەش وەك چەكێكی سیاسی دژی تەواوی ئه‌و لایەن‌و پێكهاتانە بەكاربهێنرێت كە دیدی جیاوازیان هەیە لەگەڵ شەرع‌و دەسەڵاتەكەیدا.

ده‌سه‌ڵاتى ئێستاى دیمه‌شق، سه‌رجه‌م گفتوگۆكانیان له‌گه‌ڵ كورد، به‌بیانوو و تۆمه‌تى جوداخوازیی‌و پشتبەستن بەهێزی دەرەكی دەدەنە پاڵ كوردو دروزەكان‌و عه‌له‌ویه‌كان، ئەمەش بەومانایەی ڕەنگە بەو مادەیە لەئێستاوە ئامادەكاریی بكەن بۆ پەرلەمانێكی یەكڕەنگ‌و یەك پیێكهاتە.

ڕێگرییەکانی بەردەم ڕێککەوتنی 10ی ئادار

له‌نوێترین وه‌ڵامیشدا بۆ حكومه‌تى دیمه‌شق، ئەنجومەنی سوریای دیموکرات (مەسەدە ـ ده‌سه‌ڵاتى مه‌ده‌نى ڕۆژئاواى كوردستان)یش ڕایده‌گه‌یه‌نێت، "زاڵکردنی باوەڕێکی ئاینیی دیاریکراوو بەردەوامی پەراوێزخستنی لایەن‌و پێکهاتەکان، دوو ئاستەنگی گەورەن لەبەردەم ڕێککەوتنەکەی 10ی ئادار، جەختده‌كه‌ینه‌وه‌، سیاسەتی یەکڕەنگی ڕەتدەکه‌ینه‌وه‌و پشتیوانیی هەمەڕەنگی لەسوریادا دەکه‌ین".

مه‌سه‌ده‌ جه‌ختده‌كاته‌وه‌، "ئێمه‌ چەتری سیاسیی دەیان لایەنی سیاسی کوردیی‌و پێکهاتەکانی دیکەی ڕۆژئاوای کوردستانین، هۆشداریده‌ده‌ین لەبەردەوامی پەراوێزخستن لەسەر بنەمای باوەڕی ئاینیی".

مەسەدە داواشدەکات سوریایەکی دیموکراسی‌و ناناوەندیی بەبەشداریی هەموو سورییەکان بونیادبنرێت، جەختیشدەکاتەوە، بۆ ئەم داواکارییانە هەسەدەو ئیدارەی خۆسەر، پشتیوانییەکی فراوانی شەقامیان لەباکورو ڕۆژهەڵاتی سوریا لەگەڵ دایە.

هەڵبژاردن لەپارێزگای سوەیداو دوو پارێزگای ژێر کۆنترۆڵی کورددا دوادەخرێت

وتەبێژی لیژنەی باڵای هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی گەلی سوریا ڕایگەیاند، پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی وڵاتەکە، کە بڕیارە مانگی داهاتوو بەڕێوەبچێت، لەپارێزگای سوەیداو دوو پارێزگای ژێر کۆنترۆڵی کورددا دوادەخرێت.

ئه‌وه‌ش ئاشكراكراوه‌، لەپارێزگای سوەیدای زۆرینە دروز لەباشورو لەڕەققەو حەسەکە لەباکورو باکوری ڕۆژهەڵاتی وڵات پرۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمان دوادەخرێت،  تاوەکو بارودۆخی ئەمنی ناوچەکە جێگیر دەبێت.

دوای ڕوخاندنی دەسەڵاتی بەشار ئەسەد لەمانگی کانونی یەکەمی 2024، دەسەڵاتە نوێیەکانی سوریا بەسەرۆکایەتیی ئەحمەد شەرع، پەرلەمانی سەردەمی ئەسەدیان هەڵوەشاندەوەو دەستورێکی کاتییان بۆ قۆناغێکی گواستنەوەی پێنج ساڵە پەسەندکرد.

ئەو هەڵبژاردنە پەرلەمانییەی کە لە سوریا بەڕێوەدەچێت، درێژەپێدەری هەمان سیاسەتی پەراوێزخستن و تاکڕەوییە کە دەسەڵاتی پێشو پەیڕەوی دەکرد

لەلایەکی دیکەوە بەرێوەبەرایەتی لە باکور و رۆژهەڵاتی سوریا، لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەو هەڵبژاردنە پەرلەمانییەی کە لە سوریا بەڕێوەدەچێت، درێژەپێدەری هەمان سیاسەتی پەراوێزخستن و تاکڕەوییە کە دەسەڵاتی پێشو پەیڕەوی دەکرد و بە هیچ شێوەیەک گوزارشت لە ئیرادەی گەلی سوریا ناکات و بۆیە دان بە هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەی سوریادا نانێین.

بڕیارە هەڵبژاردنی پەرلەمانی سوریا لەنێوان 15 بۆ 20ی ئەیلول بەڕێوەبچێت، به‌گوێره‌ى پلانەکە، دەستە خۆجێییە دیاریکراوەکان دوو لەسەر سێی 210 ئەندام پەرلەمانەکە هەڵدەبژێرن.