واشنتۆن کاتژمێری سفر بۆ لێدانى 16 ئامانج لەعێراق دادەڕێژێت

پوختە

لە پێشهاتێكى گرنگدا کە بارودۆخی ئێستای عێراق لەگەڵ ستراتیژی وڵاتە زلهێزەکاندا یەكانگیر دەكات، واشنتۆن دو سیگناڵ دەنێرێت کە بریتین لە: ڕاگەیاندنی کۆتایی هاتنی ئەرکی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە مانگی ئەیلولدا، هاوتا لەگەڵ خێراکردنی ڕاستەقینەی کشانەوەی هێزەکانی لە هەندێک بنکەی عێراقی و دزەپێکردنی هێرشێکی پێشبینیکراوی ئەمریکا بۆ سەر کوتلەکان.

لە نێوان ئەم دو سیگناڵەدا، هۆشدارییەکانی ئەمریکا لە سەرلەنوێ سەرهەڵدانەوەی داعش و پەرەسەندنی قسە و باسەکانی عێراق؛ بە جۆرێك لەئارادایە؛ کە ئەم هەنگاوانە وەک ئاماژەیەک بۆ لەشکرکێشییەکی زەمینی ئەگەریی لێكدەدرێتەوە.

لەم چوارچێوەیەدا، عێراق چیتر تەنها گۆڕەپانێک نییە بۆ ڕوبەڕوبونەوە؛ بەڵكو بۆتە تەحەددایەک بۆ بون و نەبونى سیاسەتەکانی واشنتۆن لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دا.

هۆكارى کشانەوە خێرا مشتومڕاوییەكەى ئەمریكا چیبو؟

ئیرادە بەدواداچونى بۆ لێدوانی بەرپرسێکی بەرگری ئەمریکا كردوە كە بە میدیاکانی سعودیەى ڕاگەیاندوە، وڵاتەکەی پابەندە بە کۆتاییهێنان بە ئەرکی هاوپەیمانیی لە عێراق لە مانگی ئەیلولدا و پابەندە بە هاوبەشییەکانی لەگەڵ بەغدا. هاوكات وتوشیەتى: واشنتۆن بەردەوام دەبێت لە هەوڵەکانی بۆ شکستپێهێنانی داعش لە سوریا لە بنکەکانی ناوخۆی عێراقەوە و کاردەکات بۆ بڕینی ڕێڕەوی دابینکردنی یارمەتییەكانى ئێران و میلیشیاکانی لە ناوچەکەدا.

بەڵام ئەوەی جێی سەرنجە، بەگوێرەی سەرچاوە سیاسی و سەربازییەکان، ئەوەیە کە هێزەکانی ئەمریکا لە ئێستاوە دەستیانکردوە بە خێراکردنی کشانەوەی خۆیان لە بنکە گەورەکانی بەغدا و ئەنبار و باشور، لە هەمان کاتدا ئامادەیی خۆیان تەنها لە هەرێمی کوردستان پاراستوە، ئەم خێراکردنە، پێش وادەی ڕاگەیەندراوی مانگی ئەیلول، لەلایەن بەشێک لە چاودێرانەوە وەک نیشانەی ئامادەکاریی هەنگاوێکی سەربازیی گەورەتر لێکدراوەتەوە، بەتایبەتی کە هاوکاتە لەگەڵ ئەوەی کە ڕۆژنامەنوسی عێراقی حوسام ئەلحاج ئاشکرایکرد؛ سەبارەت بە هێرشێکی دواخراوی ئەمریکا کە 16 شوێنی میلیشیا چەكدارەكان لە دواى زیارەتى چلەى "ئیمام حوسێن" دەكاتە ئامانج.

پەیامێکی دواخراو و لێدانێكى چاوەڕوانکراو

بەگوێرەی دزەپێکردنەكانى ئەلحاج، پەیامێکی ئەمریکی لەڕێگەی محەممەد شەییاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراقەوە گەیشتۆتە سەرکردەکانی چوارچێوەی هەماهەنگی، کە هۆشدارییەکی ئاشکرای لەخۆگرتبو، سوپای ئەمریکا 16 ئامانجی بۆ ئەو گروپە چەكدارانە دەستنیشانکردبو کە لە مانگی تەمموزی ساڵی ڕابردودا هێزەکانی ئەو وڵاتەى لە "حەسەکە"ی سوریا کردبوە ئامانج، ئەگەرچى بڕیار بو لێدانەكەش ئەنجامبدرێت، بەڵام بۆ دوای زیارەتی چلەى "ئیمام حوسێن" دواخرا.

ئەم زانیارییانە وادەكات دیمەنی خێراکردنی کشانەوەکە زیاتر لە جێگۆڕكێیەكى ستراتیژیی بچێت وەک ئامادەکارییەک بۆ هەنگاوێکی سەربازیی دیاریکراو، نەک کشانەوەیەکی تەواو،  ئەمەش بەو مانایەیە کە ڕەنگە واشنتۆن هەوڵی دوبارە بڵاوکردنەوەی هێزەکانی بدات بۆ ناوچە سەلامەتەکان یان نزیکتر لە بەرەکانی شەڕی داهاتو.

هۆشدارییەکانی باڵیۆزخانەى ئەمریكا سەبارەت دێوەزمەى داعش تا چەند مەترسیدارە؟

هاوتەریب لەگەڵ ئەم پێشهاتانە، باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە بەغدا هۆشداریی لە فراوانبونی چالاکییەکانی داعش لە عێراق و سوریا و تەنانەت سۆماڵیش بڵاوکردەوە، ئەم هۆشدارییانە ئەو پاساوانە بەرهەم دەهێننەوە کە واشنتۆن ساڵانێکە بۆ پاراستنی هێزەکانی بەکاریهێناوە، خۆراک بەو گێڕانەوەیە دەدەن کە کشانەوەی تەواو بۆشایی ئەمنی دروست دەکات و لەلایەن گروپە تیرۆریستییە توندڕەوەکانەوە پڕدەکرێتەوە.

هەڵوێستی عێراقی سەبارەت بەو پێشهاتانە چیبوە؟

مەحمود ئەلمەشهەدانی، سەرۆکی پەرلەمانی عێراق لەبارەی ئەم پێشهاتانەوە ئاماژەى بەوەدا كە پێداگریی ئەمریکا لەسەر دورخستنەوەی هێزەکانی حەشدى شەعبى و پەرەسەندنی هەڕەشەکانی ئیسرائیل، ئاماژەن بۆ نیازی داگیرکردنی عێراق لەرێى هێزە زەمینییەکانەوە.

ئەم لێدوانە تەنیا لێکدانەوەیەکی سیاسی نەبو؛ بەڵكو ئەوە هۆشدارییەکی گشتی بو کە بڵاوکردنەوەی بەردەوامی هێزەكانى ئەمریکا و خێراکردنی کشانەوەی لە هەندێک بنکە دەتوانێت پێشەکییەک بێت بۆ ئۆپەراسیۆنێکی سەربازی بەرفراوان.

بە وتەی چاودێران، تێکەڵبونی ئاماژەکانی کشانەوەی خێرا و دزەپێکراوی زانیاری سەبارەت بە لێدانى دواخراو، سیناریۆی لەشکرکێشی یان هێرشی سنوردار دەکاتە ئەگەرێکی ڕاستەقینە، بەتایبەتی لەگەڵ پەرەسەندنی گرژییە ناوچەییەکانی نێوان واشنتۆن و تاران.

هاوكات، مێژوی پەیوەندی ئەمریکا لەگەڵ عێراق پڕە لە کشانەوەی فەرمی و گەڕانەوەی کردەیی،  چونكە هەموان ئاگادارین کشانەوەی هێزەكانى ئەو وڵاتە لە ساڵی 2011 بوە هۆی سەرهەڵدانی داعش، دواتر لە ساڵی 2014دا هێزەکانی ئەمریکا بە بیانوی ڕوبەڕوبونەوەی ئەو گروپە گەڕانەوە. ئەمڕۆش هەمان سیناریۆ خەریکە دوبارە دەبێتەوە، کشانەوەیەک ڕاگەیاندراوە لە مانگی ئەیلولدا، بەڵام لەگەڵیدا دوبارە جێگیرکردنەوە، دزەپێکردن سەبارەت بە لێدان و دوبارەبونەوەی پەیامەکان سەبارەت بە داعش، هەمو سیناریۆكان لەیەك كاتدا و بۆ یەك مەبەست لەئارادان.

هەڵسەنگاندنەکانی ئەم دواییەی ئەمریکا ئاماژە بەوە دەکەن کە عێراق تا ئێستا ناسەقامگیرە و بەرەوڕوی نائارامی دەبێتەوە، هەروەها داعش هێشتا هەوڵی دوبارە خۆڕێكخستنەوە دەدات، ئەمەش ئەو گریمانەیە بەهێزتر دەکات کە کشانەوەی ئێستای کۆتایی نابێت.

لە نێوان لێدوانە فەرمییەکان سەبارەت بە هاوبەشی و کشانەوە، دزەپێکردنەکان سەبارەت بە هێرشی دواخراو بۆ سەر 16 ئامانج و کشانەوەی خێرا لە بنکەکان و هۆشدارییەکانی باڵیۆزخانەکان لە سەرهەڵدانەوەی داعش و هۆشدارییەکانی مەشهەدانی سەبارەت بە  لەشکرکێشی زەمینی، وێنەکە ئاڵۆزتر دەردەخەن، ڕەنگە واشنتۆن عێراق بەجێنەهێڵێت، بەڵکو بە شێوەیەکی جیاوازتر ڕوبەڕوبونەوەى بونی خۆی لە قاڵب بداتەوە.

كەواتە لێرەدا، پرسیارەکە هەر دەمێنێتەوە؛ ئایا مانگی ئەیلول دەبێتە وادەی کشانەوەی تەواو، یان دەبێتە ساتێکی ئینتیقالی بەرەو ڕوبەڕوبونەوەی ئاشکرا لەگەڵ میلیشیا چەكدارەكان و ئێران لەسەر خاکی عێراق؟. وەڵامەکە لە هەفتەکانی داهاتودا دیاری دەکرێت.