قۆناغێكى یه‌كلاكه‌ره‌وه‌ به‌ڕێوه‌یه‌... ئه‌وروپا ئاماده‌باشیى سه‌ربازییان گرته‌به‌ر

لە کاتێکدا جەنگی ئۆکرانیا پێ دەنێتە قۆناغێکی یەکلاکەرەوە، وڵاتانی ئەوروپا لە ساڵی 2025دا گوتارێکی سەربازیی توندیان گرتووەتە بەر کە هاوشێوەی سەردەمی جەنگی ساردە.

هۆشدارییەکانی ئەم دواییەی بەرپرسانی باڵای ئەڵمانیا، فەرەنسا و بریتانیا تەنها پەیامی سیاسی نین، بەڵکو ڕەنگدانەوەی ڕاپۆرتە هەواڵگرییە نوێیەکانن کە ئاماژە بەوە دەکەن ڕووسیا بە شێوەیەکی خێرا پیشەسازییە سەربازییەکانی خۆی نۆژەن کردووەتەوە و هێزەکانی لەسەر سنوورەکانی ناتۆ جێگیر کردووە.

ئەم دۆخە وای کردووە کە ئەوروپا لە چەمکی "ئاشتیی هەمیشەیی" دوور بکەوێتەوە و بەرەو ستراتیژیی "بەرگریی نیشتمانیی گشتگیر" هەنگاو بنێت، کە تێیدا نەک تەنها سوپا، بەڵکو کۆمەڵگە و کەرتی تایبەت و ژێرخانە تەکنەلۆژییەکانیش بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسییەکان ئامادە دەکرێن.

وەرچەرخانە گەورەکە لە هەڵوێستی وڵاتانی وەک ئەڵمانیادا دەردەکەوێت، کە دوای دەیان ساڵ لە کەمکردنەوەی خەرجییە سەربازییەکان، ئێستا خەریکی جێگیرکردنی هێزێکی هەمیشەیی سەربازییە لە لیتوانیا وەک هێڵی یەکەمی بەرگری.

نیگەرانییەکان تەنها لە هێرشی سەربازیی ڕاستەوخۆوە سەرچاوە ناگرن، بەڵکو لەو "جەنگە خۆڵەمێشییەی" مۆسکۆ دەستی پێکردووە، کە تێیدا کێبڵە دەریاییەکانی ئینتەرنێت، وێستگەکانی وزە و سیستەمی بانکیی ئەوروپا لە ژێر هەڕەشەی بەردەوامی تێکداندان.

ئەم مەترسییانە وای کردووە وڵاتانی باکووری ئەوروپا، بەتایبەت سوید و فینلەندا، ڕێبەریی نوێ بۆ هاووڵاتییانیان بڵاو بکەنەوە دەربارەی چۆنیەتی مامەڵەکردن لە کاتی جەنگ و پچڕانی خزمەتگوزارییەکان، ئەمەش نیشانەی ئەوەیە کە جەنگ لە هۆڵی کۆبوونەوەکانەوە گواستراوەتەوە بۆ ناو ماڵی هاووڵاتییانی ئەوروپا.

لە لایەکی ترەوە، گەڕانەوەی دۆناڵد ترەمپ بۆ کۆشکی سپی و تێڕوانینە جیاوازەکانی واشنتن بۆ هاوپەیمانیی ناتۆ، بووەتە هۆی دروستبوونی فشارێکی گەورە لەسەر ئەوروپا تاوەکو "سەروەریی ستراتیژیی" خۆی بەدەستبهێنێت.

لە ساڵی 2025دا، وڵاتانی ئەوروپی نەک تەنها بودجەی بەرگرییان بۆ سەروو 3.5% بەرزکردووەتەوە، بەڵکو خەریکی دروستکردنی پیشەسازییەکی چەکی هاوبەشن کە کەمتر پشت بە زنجیرە دابینکردنی ئەمریکا ببەستێت.

ململانێی ئێستا تەنها لەسەر خاکی ئۆکرانیا نییە، بەڵکو ململانێیەکە بۆ دووبارە داڕشتنەوەی نەخشەی ئەمنیی جیهان، کە تێیدا ئەوروپا هەوڵ دەدات سەلمێنەری ئەوە بێت کە دەتوانێت بەبێ چەترە تەقلیدییەکەی ئەمریکاش، پارێزگاری لە سەقامگیریی ناوخۆیی و سنوورەکانی بکات لە بەرامبەر هەژموونی ڕووسیا.